Hoe coördineer je burgerschapsonderwijs in het PO en VO?

EINDHOVEN - Scholen in het PO en VO zijn verplicht om te investeren in burgerschapsonderwijs. Het is namelijk een basisvaardigheid, die net als taal en rekenen terugloopt in kwaliteit. “De overheid biedt scholen een subsidie aan om deze vaardigheden te verbeteren. Scholen kiezen vaak om het burgerschapsonderwijs te verbeteren met deze subsidie, mede omdat de inspectie hier streng op controleert”, aldus Arie van de Vrie, burgerschapscoördinator op een vmbo.Hoe geef je vorm aan burgerschapsonderwijs?

Burgerschapsonderwijs verplicht in het PO en VO

“Sinds 2021 is er een wet die scholen verplicht om burgerschap te verbeteren. De inspectie zit er bovenop en veel scholen scoren onvoldoende. Ik zie dat scholen ermee aan de slag gaan, maar tegelijkertijd zijn er veel scholen niet mee bezig. Dit zou wel moeten, want naast de wet is het uberhaupt belangrijk voor alle scholen en opvoeders. Burgerschap bestaat namelijk uit thema’s die gaan over de ontwikkeling van een leerling binnen de maatschappij. We zijn nou eenmaal onderdeel van een groter geheel”, zegt Arie.

Investeren in de basisvaardigheden

Arie: “De basisvaardigheden zijn taal, rekenen en burgerschap. Onderzoek toont aan dat de kwaliteit hiervan terugloopt, ook voor burgerschap. Leerlingen weten bijvoorbeeld steeds minder over democratie en rechtsstaat. Het burgerschapsonderwijs moet beter, en de overheid investeert daarin. Het bestaat uit drie kernwaarden: solidariteit, gelijkwaardigheid en diversiteit, maar omvat veel meer dan dat, zoals mediawijsheid, identiteit en duurzaamheid. De kernboodschap is: ‘wie ben ik, en hoe verhoudt zich dat tot de rest?’. De vrijheid van onderwijs geeft scholen de ruimte om hier zelf doelen aan te verbinden. Deze ruimte maakt het voor scholen moeilijk om burgerschapsonderwijs te coördineren”.

Stappenplan voor de coördinator burgerschapsonderwijs

“Als je moeite hebt om richting te geven aan burgerschapsonderwijs, helpt het om stapsgewijs te werken”, zegt Arie. Hanteer hiervoor het volgende stappenplan:

• Bepaal jullie visie op burgerschap. Ga met je hele team zitten en bepaal wat jullie belangrijk vinden en wat jullie leerlingen willen meegeven. Een doel is bijvoorbeeld dat jullie leerlingen respectvol tegenover anderen staan.
• Stel doelen op. De visie is de basis waaruit doelen vloeien. Als je wil dat leerlingen respectvol tegenover anderen staan, kan een doel zijn om hen kennis te laten maken met andere culturen, levenswijzen of seksuele oriëntaties.
• Werk naar de doelen toe. Je kunt nu concreet naar de doelen toewerken. Haal bijvoorbeeld structureel experts de school in om iedereen bij te praten over de laatste ontwikkelingen.

Coördinator burgerschapsonderwijs

Wil jij coördinator burgerschapsonderwijs worden binnen jouw school? Meld je aan voor de opleiding Coördinator Burgerschapsonderwijs in het PO & VO! Arie: “Deelnemers krijgen praktische tools om het burgerschapsonderwijs te coördineren, maar we gaan er tijdens de opleiding ook al mee aan de slag. Je gaat in de eerste bijeenkomst een visie schrijven, waar je akkoord op moet krijgen. Hierna verbinden we hier doelen aan en leer je hoe je dat naar de inspectie toe verantwoord. Dankzij de intervisiemomenten ontwikkel je toekomstbestendig burgerschapsonderwijs waarmee je voldoet aan de wet”.

Ontwikkel een visie op burgerschap

Je gaat tijdens de opleiding van SBO niet alleen aan de slag met je eigen burgerschapsonderwijs. Tijdens masterclasses spreken er experts over onder andere seks, mediawijsheid en duurzaamheid, zodat je de verschillende aspecten van burgerschap kent. Je leert daarnaast van én met elkaar, deelnemers lopen tegen andere dingen aan en je geeft elkaar tips. Arie: “Ik coördineer zelf ook burgerschapsonderwijs, dus ik geef zelf praktische tips over leerlijnen. Je blijft niet in de studieboeken, maar leert burgerschap kennen en werkt vervolgens praktisch naar verantwoording toe”.

Meer informatie over de opleiding Coördinator Burgerschapsonderwijs in het PO & VO

Bron: SBO - partner Onderwijsland.com