Het onderwijs heeft grensoverbruggende schoolleiders nodig

BREDA - Het onderwijs is volop in beweging. proQualis volgt deze ontwikkelingen op de voet, zodat onze opleidingen aansluiten op de praktijk. Dit is deel 2 uit een serie blogs van Ton Bruining, lector en examinator van de Master Leiderschap in Onderwijs. Hij gaat in deze serie onder andere in op de behoefte aan meer nieuwsgierigheid, diepgang en bestuurskracht in het onderwijs. In deze blog licht hij toe waarom het onderwijs behoefte heeft aan schoolleiders die de handen ineenslaan met hun partners binnen de keten. Ook onze docent Joep Schrijvers geeft hier zijn visie op.

“Het onderwijs heeft behoefte aan grens overbruggende onderwijsleiders”, stelt Ton Bruining. “Bij de ontwikkeling van integrale kindcentra, het ontwerpen van 10-14-scholen en in de samenwerking met het vmbo, mbo en hbo merk ik steeds weer dat professionals uit de verschillende sectoren elkaar nauwelijks kennen. Ze spreken elkaar eigenlijk zelden, terwijl ze elkaar juist zouden moeten opzoeken en versterken.”

Netwerken en ketens

Joep Schrijvers bevestigt dit. “Organisaties staan nu eenmaal niet op zichzelf. Ze functioneren in netwerken en ketens. Dat vraagt om leiders die hun eigen organisatie op orde hebben én over de grenzen daarvan heen blijven kijken, ook als die grenzen steeds meer vervagen. Die hun leiderschap aanpassen aan de omstandigheden waarin hun organisatie zich bevindt en die bruggen bouwen naar hun partners binnen de ketens en netwerken.”

Vaardigheden

Ton Bruining: “Bestuurders, directeuren en leraren in de rol van teacher leader hebben specifieke vaardigheden nodig om die bruggen te bouwen en met andere organisaties om te gaan. Zij moeten de verbinding kunnen leggen met andere culturen en bedreven raken in andere manieren van kennis ontwikkelen. In de Master Leiderschap in Onderwijs zorgen we ervoor dat de deelnemers deze competenties ontwikkelen en grenzen kunnen overbruggen.”

Geen ‘one size fits all’

Joep Schrijvers: “Leiderschap is bepaald geen ‘one size fits all’. Daarom ga ik tijdens de module Leiderschap dieper in op verschillende leiderschapsstijlen en de omstandigheden waarin je die het beste kunt inzetten. Iedere school heeft immers zijn eigen uitdagingen en problematiek waarop je je leiderschap moet aanpassen. Als schoolleider moet je jezelf drie dingen afvragen: wat moet er gebeuren? Wat voor type leiderschap is daarvoor nodig? En pas ik in dat profiel? Dat licht ik graag toe met een voorbeeld.”

Inzicht

“Sommige leidinggevenden voelen zich vooral prettig bij een visionaire of charismatische stijl van leiding geven. Die voelen zich minder thuis in een omgeving waarin vooral financiële en zakelijke uitdagingen op hun pad komen. Of waar ze ‘vuile handen’ moeten maken om een team weer goed te laten functioneren. Wij geven de deelnemers aan onze opleiding inzicht in verschillende leiderschapsstijlen, zodat zij de juiste uitdagingen op de juiste manier aan kunnen gaan. Soms moeten zij dingen ontwikkelen in hun leiderschap en soms zaken aan anderen overlaten die dat beter kunnen.”

Ramen open

“Een school komt niet meer weg met een schoolleider die enkel oog heeft voor zijn eigen toko. Hij heeft te maken met een complex speelveld, met onder meer de gemeente, andere scholen, het schoolbestuur, de ouders en de fysieke omgeving van het gebouw. De school is een schakel in een keten, een deeltje in een netwerk. Deze dynamiek is overigens niet uniek: alle organisaties hebben ermee te maken. Nog een reden om de ramen open te gooien en buiten de onderwijswereld te kijken. Ga op zoek naar goede voorbeelden en maak die zelf op maat voor je eigen situatie.”

Onderstroom

“Een belangrijk advies dat ik schoolleiders wil meegeven, is: bekwaam je ook goed in de onderstroom. De emoties, het politieke spel en de informele kanalen. Immers, wie de onderstroom niet eert, doet het in de bovenstroom verkeerd. Daarom leer ik onze deelnemers hoe zij het beste kunnen lobbyen, draagvlak kunnen krijgen en tegenstand kunnen overwinnen. Zo kunnen zij als leiders een betekenisvolle stip op de horizon zetten én hun organisatie en het omliggende netwerk in die richting laten bewegen.”

Door: Ton Bruining en Joep Schrijvers

Bron: Avans+ - partner Onderwijsland.com

Ton Bruining is lector van de master Leiderschap in onderwijs bij Avans⁺.
Joep Schrijvers publiceerde meerdere boeken over leiderschap en werkt als docent voor Avans⁺. Hij was betrokken bij het samenstellen van de masteropleiding en deelt zijn nieuwsgierigheid en fascinatie op het gebied van leiderschap graag met anderen.