De opgestoken vinger verdwijnt uit de klas

AMSTERDAM - Jarenlang hebben leerlingen hun vinger opgestoken. Om iets te vragen, antwoord te geven of een opmerking te plaatsen. Zo hebben zij het geleerd. Net als generaties voor hen, Eerst je vinger de lucht in, dan krijg je de beurt, dan mag je praten.

Maar sinds september is alles anders voor de leerlingen van de Amsterdamse Alan Turingschool, waarover Trouw bericht. Vingers opsteken is niet langer de bedoeling. In plaats daarvan kwamen de witte 'wisbordjes', waarop leerlingen hun antwoorden kunnen schrijven.

Het traditionele vingers opsteken door leerlingen verdwijnt steeds meer uit klaslokalen. Volgens het onderwijsboek 'Expliciete directe instructie' van John Hollingsworth en Silvia Ybarra, waarin de gewoonte wordt afgezworen, zijn in twee jaar tijd 15.000 exemplaren verkocht. Marcel Schmeier, die de Nederlandse bewerking schreef, heeft met zijn adviesbureau 'Onderwijsgek' al meer dan honderd scholen getraind en de telefoon staat volgens hem nog altijd roodgloeiend.

Volgens onderwijsadviesbureau CED zijn in vier jaar tijd zo'n 20.000 exemplaren van het boek 'Teach like a champion' van Doug Lemov over de toonbank gegaan. Bij het boek horen trainingen. "Ik denk dat zeker wel honderd scholen waar wij langs zijn geweest helemaal niet meer werken met opgestoken vingers", aldus projectleider Robert Jacobs.

Bijdehandjes

Het zijn immers altijd dezelfde kinderen van wie de hand de lucht in steken. De bijhandjes durven wel, net als de kinderen die hun klasgenootjes net een stapje voor zijn. De verlegen slimmeriken komen niet aan bod en de kinderen die de stof niet begrijpen gaan dat natuurlijk niet hardop zeggen.

Ook universiteitshoogleraar Paul Kirschner van de Open Universiteit, die veel onderzoek heeft gedaan naar hoe mensen leren, ziet ook wel een aantal redenen om af te stappen van de opgestoken vingers.

"De kinderen die wat tijd nodig hebben om een antwoord te formuleren worden altijd afgetroefd", zegt hij. "Als leerkracht weet je nooit of kinderen hun vinger niet opsteken omdat ze het antwoord echt niet weten of omdat ze gewoon iets minder snel of bijdehand zijn dan andere kinderen. Of misschien hebben ze al twee keer een vinger opgestoken, een fout antwoord gegeven en voor schut gestaan voor hun klasgenootjes. Dan is een kind ontmoedigd."

Bron: Trouw