Drie uitdagingen bij hybride hoger onderwijs (en tips!)

De kogel is door de kerk! Studenten kunnen in het nieuwe studiejaar weer fysiek les volgen op mbo-scholen, hogescholen en universiteiten. De 1,5 meter regel geldt dan niet meer. Wel zijn er nog een extra randvoorwaarden om het fysieke onderwijs verantwoord te laten plaatsvinden, zoals een maximale groepsgrootte van 75 personen. Het onderwijs heeft de afgelopen anderhalf jaar een enorme verandering doorgemaakt, vooral op het gebied van online lesgeven. De wereld verandert continu. Goed om eens te kijken naar de drie uitdagingen die wij zien bij het hoger onderwijs.

Uitdaging 1: weer terug naar het oude

Een groot aantal studenten en docenten snakt weer naar “het oude”. Goed nieuws voor deze groep, want het kan en mag dus weer! Maar het zou natuurlijk zonde zijn om helemaal terug te gaan naar fysiek onderwijs. Online heeft namelijk ook een heleboel voordelen. Denk eens aan die student die ziek of kwetsbaar is en tot de risicogroep behoort, die voelt zich helemaal nog niet veilig in een drukke omgeving. Het Parool schreef daar al dit artikel over. Om deze studenten een gelijke kans te geven zou je een deel van je colleges of lessen online moeten verzorgen.

In het bedrijfsleven zal het ‘hybride werken’ blijven. Door colleges en lessen ook online aan te bieden, bereid je studenten dus beter voor op het werkende leven. Je leert studenten om online verbinding te houden, online te brainstormen en ook samen te werken op afstand. Waardevol toch?

De meeste studenten zullen de autonomie waarderen van het zelf kunnen bepalen waar je onderwijs volgt. En wanneer er een nieuwe pandemie op komst is, ben je natuurlijk beter voorbereid. Je online skills zal je behouden, zo ben je sneller weer helemaal online wanneer dat nodig is ????.

Uitdaging 2: goed hybride onderwijs verzorgen

Door de maximale groepsgrootte van 75 personen in een collegezaal kunnen de colleges bij grotere groepen niet in de oude vertrouwde vorm doorgaan. Je zou deze colleges dan online of - mooier nog - hybride kunnen verzorgen.

Hybride onderwijs verzorgen is een hele andere tak van sport. Anders dan bij volledig online onderwijs moet je hier je aandacht verdelen over twee groepen. De ene groep thuis, achter hun laptop. De tweede groep voor je in de collegezaal.

Het gevaar schuilt erin dat de studenten die online aanhaken het gevoel hebben er niet echt bij te horen. Denk daarom goed na over de interactie met beide groepen. Wat wij veel horen van docenten is dat het schakelen tijdens hybride onderwijs veel energie vraagt. Om de verbondenheid tussen beide groepen te bewaken en het iets makkelijker te maken voor een docent om beide groepen goed in de gaten te houden, zou je bijvoorbeeld een buddysysteem kunnen hanteren. Door duo’s te maken van offline en online studenten voelen beide groepen zich betrokken bij het onderwijs. Je kunt dan vragen of de fysiek aanwezige student de vragen van de online partner in de gaten wil houden.

Goed beeld en geluid zijn van cruciaal belang. Hoe ga je bijvoorbeeld om met een student die een vraag stelt in de zaal? Die moet ook online goed hoorbaar zijn. Een praktische tip is het herhalen van de vragen die je van studenten krijgt. Zorg ervoor dat beide groepen deze vraag (en het antwoord) goed horen.

Tot slot: houd rekening met pauzes en de nodige verplaatsingen tussen collegezalen. Niets is vervelender dan studenten met een onmogelijk rooster  waarin te weinig tijd is voor pauzes. Hybride onderwijs vraagt ook een extra cognitieve investering van de studenten zelf, zeker als ze (door jouw goede inspanning ;-)) super actief en betrokken zijn. 

Wil je meer weten over (inter)actie tijdens online onderwijsmomenten? In deze blog geef ik verschillende tips om de interactie online te vergroten. Denk aan samenwerken in groepjes, brainstormen, informatie ophalen en het combineren van fysiek en online.

Uitdaging 3: het gemis van sociale interactie tussen studenten

Herinner jij je jouw eigen studententijd nog? Van feestje naar feestje, samen koffie halen voor en na colleges en vrienden voor het leven maken. Kun je je voorstellen dat dit wegvalt? De studenten van 2020 en 2021 missen deze sociale interactie en verbinding natuurlijk enorm. Verbondenheid is een basisbehoefte. Het is goed om je hier als docent bewust van te zijn én er extra aandacht voor te hebben.

Wat kun je als docent doen om het informele contact te faciliteren?

In het begin van een nieuw collegejaar leg je de basis voor dit sociale aspect. Besteed daarom bij de eerste les van het blok aandacht aan de kennismaking. Wanneer studenten elkaar kennen, durven ze sneller vragen te stellen (en dat is beter voor de interactie!).

Start je (online) les 10-15 minuten eerder op om studenten te ontvangen en sluit de les pas af als er geen studenten meer aanwezig zijn. Gebruik deze in- en uitlooptijd om de studenten persoonlijk beter te leren kennen. Je faciliteert zo ook een moment waarop de studenten elkaar onderling kunnen spreken.

Daarnaast kun je een community inrichten voor studenten. Hier kunnen ze bij elkaar terecht voor vragen, vinden ze een plek om samen te werken, hebben ze een virtuele  koffiecorner en een plek waar oproepjes geplaatst kunnen worden (het ouderwetse prikbord, maar dan online).

Schenk wat extra aandacht aan studenten die je weinig hoort of ziet, vraag of het goed gaat en of de student ergens hulp bij nodig heeft. Dat kleine beetje persoonlijke aandacht op afstand kan een enorm verschil maken voor je student.

Denk en doe mee!

Ben jij docent, onderwijskundige of IT’er en wil jij meedenken over innovatie in het onderwijs? Meld je dan nu aan voor de innovatiemiddag “Samen dromen, samen bouwen aan de toekomst van het onderwijs”. Dit hybride evenement vindt plaats op vrijdag 26 november van 13.00 – 17.00 uur.
Meer lezen of aanmelden? Hier kun je alle informatie vinden.

Benieuwd wat je kunt verwachten? Mijn collega Loes van Dril maakte deze toffe infographic van de laatste innovatiemiddag in 2020.