Vernieuwde beroepsstandaard voor schoolleiders geeft eigentijdse boost aan het waardevolle beroep

UTRECHT - Bewust werken aan je eigen professionele ontwikkeling als schoolleider in het voorgezet onderwijs, hoe doe je dat? De vernieuwde Beroepsstandaard schoolleiders VO is bedoeld om schoolleiders hierin te ondersteunen zodat zij gemakkelijk en laagdrempelig zelf aan de slag kunnen. Het is een handzaam, kleurrijk en gemakkelijk te lezen boekje. “Omdat er op een school zoveel gebeurt, vergeten schoolleiders soms om zich heen te kijken. De beroepsstandaard is er dan ook om het schoolleiderschap een gemeenschappelijke taal te geven. We zijn erg trots dat de schoolleiders hun prachtige beroep met deze nieuwe beroepsstandaard nog beter kunnen uitoefenen”, zegt Noortje Schadenberg, directeur van het Schoolleidersregister VO (SRVO). 

Op maandag 25 januari 2020 lanceert SRVO de beroepsstandaard met een online evenement, waar men bij kan zijn via een livestream. Vooraf wordt het boekje naar alle scholen opgestuurd. “We hebben hier lang naar uitgekeken. Eindelijk kunnen we deze mooie stap vieren met alle schoolleiders van Nederland!”, aldus projectleider Martine Maes. Tijdens de livestream vertellen schoolleiders en een bestuurder hoe zij de beroepsstandaard zelf toepassen. Aanmelden kan via www.schoolleidersregistervo.nl. 

Minder statisch, meer eigenaarschap 

Hoe ziet een dag van een schoolleider eruit? “Druk en altijd anders dan je van tevoren verwacht!”, lacht Noortje, die voorheen werkte als afdelingsleider van een tweetalige vo-school in Oss. “Je hebt een verantwoordelijkheid voor de lange termijnvisie van de school, maar de waan van de dag is soms moeilijk te doorbreken. Het is belangrijk om daar een goede balans in te vinden. Zeker in deze onzekere coronatijd waarin je continu moet schakelen is het belangrijk om zicht te blijven houden op je eigen ontwikkeling en blinde vlekken. De keuzes die je als schoolleider maakt, hebben grote invloed op het welbevinden en leren van leerlingen en op de kwaliteit van het onderwijs. Dat hebben we de afgelopen tijd om ons heen gezien. Daarnaast heb je onherroepelijk een voorbeeldfunctie voor collega’s, leerlingen en ouders. Je moet je dus bewust zijn van de keuzes die je maakt in je leiderschap.” 

Om een gedeeld beeld te hebben van het vak van schoolleider is het goed om als beroepsgroep een handvat te hebben. In 2014 verscheen de eerste versie van de beroepsstandaard. “We gingen toen uit van competenties, bekwaamheden en professionele normen. Voor sommige schoolleiders kwam dit wat statisch over, terwijl we juist het eigenaarschap over de eigen ontwikkeling willen stimuleren”, vindt Noortje. ‘Daarom hebben we nu gekozen voor de benamingen leiderschapspraktijken en persoonlijke kwaliteiten. Deze zijn herkenbaarder en meer open voor eigen invulling. Bovendien stimuleren ze gespreid leiderschap: niemand is goed in alles, dus je moet ook de juiste mensen om je heen kunnen verzamelen.” Ook is er aandacht voor de verbinding van persoonlijke ontwikkeling met de schoolontwikkeling en strategisch personeelsbeleid (SHRM). Ten slotte is de definitie van schoolleider aangescherpt: het is nu duidelijker dat óók teamleiders en afdelingsleiders bij de beroepsgroep van schoolleiders horen, zij geven immers direct leiding aan de docententeams. 

Goed voorbeeld doet goed volgen 

SRVO helpt de schoolleiders ook met andere instrumenten om aan hun ontwikkeling te werken. Noortje: “We hebben een opleidingscatalogus, een zelfscan, je kunt een portfolio maken en bijhouden. Ook organiseren we reflectiegesprekken om schoolleiders op zichzelf te laten reflecteren – en om te netwerken. Alles om onze professionele ontwikkeling als schoolleiders zichtbaar te kunnen maken naar de buitenwereld. Goede voorbeelden krijgen vaak navolging!” 

Tot slot is de beroepsstandaard niet alleen nuttig voor de schoolleider zelf, maar ook bij vacatures of herinrichting van de organisatiestructuur. Als een schoolleiding merkt dat er andere of nieuwe kennis en vaardigheden nodig zijn, kan de beroepsstandaard input geven voor vacatureteksten, zoals: ‘We zoeken iemand met ervaring in het cyclisch evalueren van het onderwijs, met probleemoplossende expertise en een optimistische inslag.’ Deze aspecten en andere voorbeelden zijn verder uitgewerkt in de beroepsstandaard.  

Noortje: “Ik nodig alle schoolleiders en andere betrokkenen uit om de beroepsstandaard toe te passen in de eigen praktijk. Zo werken we samen aan het continu versterken en verbeteren van onszelf als beroepsgroep en blijven we toekomstbestendig in beweging!”