Onderzoek naar anders organiseren en de impact op leraren

DEN HAAG - Door het onderwijs anders te organiseren verwachten scholen hun leerlingen het beste voor te kunnen bereiden op het vervolgonderwijs, hun toekomstige baan en de maatschappij. Voion heeft een verkenning laten uitvoeren naar het anders organiseren van het onderwijs en de impact op het personeel. De inzichten en voorbeelden bieden inspiratie aan scholen wat betreft organisatorische condities en consequenties voor leraren en personeelsbeleid.

Grote tevredenheid door betrokkenheid en eigenaarschap
Een andere organisatie van het onderwijs heeft op verschillende manieren gevolgen voor het personeel. Docenten hebben een breder perspectief omdat zij intensiever bezig zijn met onderwijsontwikkeling, leerdoelen en leerlijnen, en vaak vakoverstijgend en interdisciplinair werken. In het algemeen is er meer en intensievere samenwerking tussen docenten, wat inspirerend is, maar ook het nodige vraagt van docenten. Docenten zijn tevreden met hun werk en halen er veel voldoening uit doordat ze betrokkenheid en eigenaarschap ervaren. 

Opbrengsten voor het onderwijs

In de praktijk blijkt dat een andere wijze van organiseren een positief effect heeft op de tevredenheid en motivatie van leerlingen. Ook is de relatie tussen leerlingen en het personeel op scholen sterker geworden. Of de leerresultaten van de leerlingen ook beter zijn dan op de gemiddelde school in het voortgezet onderwijs, is een vraag die moeilijk te beantwoorden is. Het antwoord is onder andere afhankelijk van het type leerresultaat dat wordt bekeken. Vaak kijken anders organiserende scholen naar andersoortige leerresultaten dan scholen die het onderwijs nog frontaal organiseren. Een andere opbrengst heeft te maken met de aantrekkelijkheid van de school; op veel anders organiserende scholen zijn de leerlingaantallen toegenomen.

Deze opbrengsten zijn geen vanzelfsprekendheid voor anders organiserende scholen. Zelf wijzen zij op o.a. de volgende succes- en knelpunten als het gaat om het anders organiseren van onderwijs:

·         Het belang van een goede visie;

·         voldoende tijd voor het innovatieproces en

·         draagvlak onder het personeel en personeelsleden die het innovatieproces mee willen helpen ontwikkelen.

Tien schoolportretten
Wilt u als school zelf aan de slag met het anders organiseren van het onderwijs? Het onderzoeksrapport bevat tips voor scholen die hun onderwijs anders (willen gaan) organiseren. Ook worden van tien scholen de aanpak, gevolgen en opbrengsten van het anders organiseren beschreven. Lees hun schoolportretten ter inspiratie.

Anders organiseren?
De afgelopen jaren zien we dat steeds meer scholen het onderwijs anders organiseren. Voion helpt scholen zich verder te ontwikkelen tot professionele organisaties waar een ontwikkelingsgerichte cultuur heerst van gezamenlijk verantwoordelijkheid nemen en van onderling vertrouwen. Dit rapport biedt actuele en relevante inzichten over de impact van anders organiseren op leraren. Om scholen verder te ondersteunen is Voion bezig met de ontwikkeling van een stappenplan op basis van de geleerde lessen uit het onderzoek. Wij houden u op de hoogte via onze nieuwsbrief.

Over het onderzoek

Het onderzoek ‘Anders organiseren? Teamwork!’ is in opdracht van Voion uitgevoerd door het Kohnstamm Instituut en het CAOP met als doel actuele en relevante inzichten op te leveren over de impact van anders organiseren op leraren. In de voorbereiding van het onderzoek is een literatuurstudie uitgevoerd. Het belangrijkste onderdeel van het onderzoek is de casestudy bij tien vo-scholen. Het onderzoeksrapport bevat:

·         beweegredenen van vo-scholen om het onderwijs anders te organiseren 

·         de wijze waarop scholen het onderwijs anders organiseren

·         de gevolgen van anders organiseren voor leraren t.a.v. de inhoud van het werk en verantwoordelijkheden, samenwerking en regelruimte, tevredenheid, professionele ontwikkeling en aantrekkelijkheid van het beroep

·         de opbrengsten voor leerlingen en betrokkenheid en draagvlak van personeel 

·         tips uit de praktijk

·         10 schoolportretten ter inspiratie

Download het rapport Anders organiseren? Teamwork! Verkenning naar de personele gevolgen van anders organiseren in het voortgezet onderwijs >>

Bron: VOION