Reorganisatie: Opschonen of transformeren?

BUNNIK - Een reorganisatie, elke organisatie kan er mee te maken krijgen. Afhankelijk van de impact en de grootte van de organisatie kan een reorganisatie één afdeling of de gehele organisatie treffen. In de meeste gevallen gaat het om kostenbesparingen of het maken van een efficiencyslag.

Gedwongen ontslagen en herstructureren

Bij reorganisaties wordt meestal gedacht aan gedwongen ontslagen, dit hoeft echter niet het geval te zijn. Het kan ook om een herverdeling van teams of afdelingen gaan. Organisaties kiezen er vaak voor om over te gaan tot het herwaarderen van functies. Medewerkers solliciteren dan opnieuw naar een functie. Hierbij kan het zijn dat iemand een demotie krijgt, omdat niet aan de gestelde functie-eisen wordt voldaan.

Het afspiegelingsbeginsel

Als een organisatie toch genoodzaakt is om over te gaan tot gedwongen ontslagen, dan geldt het afspiegelingsbeginsel. Medewerkers met een soortgelijke functie worden ingedeeld in leeftijdscategorieën. Diegenen die het laatst zijn aangenomen worden als eerste ontslagen. Dit noemen we het Last In First Out (LIFO) principe.

Medewerkers die ontslagen worden, kunnen aanspraak maken op een transitie- of ontslagvergoeding. Hier zitten wel voorwaarden aan, bijvoorbeeld in het geval van financiële problemen bij een organisatie. In dat geval kan het zijn dat er geen ontslag- of transitievergoeding uitgekeerd hoeft te worden.

Sociaal plan

Bij grotere organisaties vallen collectieve ontslagen vaak onder een Sociaal Plan. Een Sociaal Plan is een collectieve regeling die is overeengekomen met de vakbond. Het dekt de (financiële) gevolgen voor medewerkers bij fusie, inkrimping, overname, beëindiging of verplaatsing van de werklocatie. Enkele voorbeelden hiervan zijn additionele reiskosten, vergoedingen voor inkomstenderving of reistijdcompensatie. Deze regelingen gelden over het algemeen voor iedere medewerker die onder een sociaal plan valt.

De organisatietransformatie

Een organisatietransformatie betreft een ander soort verandering: de organisatie en al haar medewerkers maken een veranderproces door. Dit kan een uitwerking zijn van; veranderende klantbehoeften, verouderde processen of een verouderde organisatie-inrichting. De verandering wordt in werking gezet door ruimte te creëren waarin nieuwe werkvormen toegepast worden. Organisatietransformatie is de reis waarin professionals en dus organisaties zichzelf opnieuw uitvinden. Gestelde bakens worden verruimd en (nieuwe) kwaliteiten worden ingezet.

Veilige omgeving en het management

Organisatietransformatie is alleen mogelijk als een organisatie een veilige omgeving kan creëren. Zodat alle medewerkers een reis kunnen maken en het doel nog niet vooraf bepaald is. Uiteraard zijn de kaders helder. Als deze basis er niet is, zal een transformatie niet slagen.

Ook is het management een belangrijke schakel. De Transformationele leiderschapsstijl van Covey gaat er vanuit dat medewerkers hun motivatie niet alleen ontlenen aan extrinsieke factoren (externe prikkels en beloningen), intrinsieke factoren (die komen vanuit jezelf) zijn minstens zo belangrijk. Een transformationeel manager haalt ideeën en oplossingen uit mensen door de juiste vragen te stellen. Hij of zij kent de behoeften, de dromen en wensen van medewerkers. De manager is betrokken en stimuleert groei en ontwikkeling, geeft waardering, feedback en helpt potentiële talenten verder te ontwikkelen.

Wat bedoelt een organisatie met reorganisatie?

Organisaties kunnen dus verschillende doelen bereiken met een reorganisatie. De vraag is dus welk doel heeft de organisatie: opschonen of transformeren? Wanneer dit duidelijk is, weet je als medewerker (in grote lijnen) waar je aan toe bent. Reorganisatie hoeft dus niet per definitie een bedreiging te zijn, maar biedt ook nieuwe kansen en mogelijkheden. Niet alleen voor de organisatie, maar ook voor medewerkers.

Door: Rick Hubert,
Payroll Consultant (Quoratio)